پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » فقه برای غرب نشینان

باب دوم : معاملات ـ فصل 4 ـ کار و گردش سرمایه ← → باب دوم : معاملات ـ فصل 2 ـ جامگان

باب دوم : معاملات ـ فصل 3 ـ رفتار و همزیستی با قوانین اجرایی کشورهای غربی

هر کشوری برای اداره شئون زندگی ملت خود، قوانین و مقرراتی تصویب و به اجراء در می آورد. او به انجام کاری فرمان می دهد و یا ترک چیزی را می خواهد. گاهی انجام کاری را محدود و دیگر گاه آن را مقید و مشروط اعلام می کند.
و از جمله آن قوانین و مقررات، سلسله قوانین و مقرراتی است که به اماکن عمومی و در ارتباط با زندگی روز مره مردم در محدوده جغرافیایی خاصی، مربوط می شود طوری که تجاوز به آنها، جامعه را به هرج و مرج می کشد.
توضیح مسائلی در این زمینه، شایسته و بجاست.
مسئله 215ـ جایز نیست در سر راه مردمی که از آنجا عبور و مرور می کنند اعم از سواره و یا پیاده، در کشور اسلامی و یا غیر اسلامی، چیزی قرار دهیم و مانع به وجود آوریم و به اصطلاح سد معبر کنیم.
مسئله 216ـ مسلمان نباید، اعلانات و هر نوع آگهی را بر در و دیوار مردم بچسباند و یا از جایگاه خاص اعلانات، که ملک خاص آنها می باشد استفاده کند مگر با احراز رضایت صاحبان آن.
مسئله 217ـ مسلمان نباید در مال و کار کسی خیانت کند و چنان عملی، حرام مسلمان نباید در مال و اگر صاحب مال و کار، کافر باشد بلکه بر هر مسلمانی واجب است امانت ها را نگهدارد و به طور کامل به صاحبانشان برگرداند. پس هر که در کارخانه، مغازه و سوپر مارکتی کار می کند و یا حسابدار شرکتی است، حق ندارد خیانت کند و از آنچه در اختیار دارد بردارد. (1)
مسئله 218ـ از اموال عمومی و خصوصی کافر و یا مسلمان نمی توان دزدید و یا آنها را تلف نمود بویژه اگر به حیثیت و آبروی اسلام و مسلمین به طور کلی، لطمه وارد سازد.
مسئله 219ـ از اموال عمومی و خصوصی کافران و یا مسلمان نمی توان دزدید و تلف کرد حتی اگر چه فرضا چنان کاری به آبروی اسلام و مسلمین لطمه نزند و لکن چون خیانت و فریبکاری، بر خلاف امانتداری است و مهاجران هنگام ورود به یک کشور و اجازه اقامت در آنجا امین شناخته شده اند پس خیانت در امانت نسبت به هر کس که باشد حرام است و تفاوت دین، عقیده و نژاد در این مسئله فرق نمی کند. (2)
مسئله 220ـ مسلمان نمی تواند به هنگام ورود به یک کشور غیر اسلامی اموال و دارایی غیر مسلمانان را بدزدید.
مسئله 221ـ هیتچ مسلمانی نمی تواند، مساعدت های ماهانه را جز از طریق قانونی بگیرد او نمی تواند در این زمینه، اطلاعات نادرست بدهد و پرسشنامه ها را غلط و غیر واقعی، پر کند.
مسئله 222ـ هر مسلمانی می تواند با شرکت های بیمه، قرار داد ببندد اعم از بیمه عمر، دارای، آتش سوزی، غرق، دزدی و امثال آن. و چنان قرار داد و معامله ای، محترم و درست است و آن را جز به رضای دو طرف نمی توان به هم زد.
مسئله 223ـ هیچ مسلمانی نمی تواند برای به دست آوردن مالی که استحقاق آن را ندارد، به شرکت بیمه اطلاعات نادرست بدهد همچنانکه به آن نیت نمی تواند حادثه مصنوعی بیافریند و صحنه سازی کند مانند آتش سوزی عمدی تا مالی را بگیرد. و چنان عملی درست نمی باشد. (3)
مسئله 224ـ گاهی مصالح عالیه مسلمان ایجاب می کند که مسلمانان در یک کشور غیر اسلامی اعضای یک حزب سیاسی باشدویا در کابینه دولتی و یا در وزارتخانه ای وارد شوند و یا به مجلس شورا راه یابنددرچنین موقعیتی و بر حسب اقتضای مصالح ،برای هر مسلمانی این کارها جایز میشود اما باید در تشخیص آن به افراد آگاه و مورد وثوق مراجعه کنند.
مسئله225ـ تقلب در امتحانات مدارس و دانشگاهها جایز نیست اعم ار اینکه آن از طریق کمک گرفتن از دانش آموز و یادانشجوی بغل دست باشد و یا از راه پخش ورقه ها به طور پنهانی و یا از طریق اشتباه انداختن و اغفال ناظرین و یا هر وطریق نا مشروع دیگر که بر خلاف نظام است. (4)
و اینک به نمونه هایی از استفتائات و پاسخهای آیت الله العظمی سیستانی ـ دام ظله ـ میپرازیم:
مسئله226ـ اگر مسلمانی بخواهد از ماشین حساب بانکی خود مبلغی از موجودیاش را بکشد اتفاقاً پولی بیشتر در آید و بانک ،آن را نداند آیا گرفتن چنین پولی جایز است؟
جواب:جایزنیست.
مسئله227ـ مسلمانی از یک شرکت اجنبی درکشورهای غیراسلامی
کالایی خریده است و فروشنده و حاسبدار شرکت اشتباه کرده و پولی بیشتر به او پس داده است آیا جایز است او مبلغ زاید را بگیرد یا باید فروشنده و حسابدار را از اشتباه خود آگاه کند .
جواب:او نمیتواند مبلغ اضافه را بگیرد و اگر گرفته است واجب است برگرداند.
مسئله228ـ کارمندی در یک شرکت اجنبی و متعلق به غیر مسلمان،کار میکند آیا او کم میتواند برخی نیازمندی های خود را بدون اطلاع شرکت ،برداشت کند و چنان کاری جایز است ؟
جواب: چنان عملی ،جایز نیست.
مسئله229ـ در کشورهای غیر اسلامی، میتوان کنتورهای آب و برق و یا گاز را دست کاری کرد و احیانا از کار باز داشت؟ جواب: چنان کاری جایز نیست.
مسئله 230ـ مسلمانی در یک کشور غیر اسلامی مدعی می شود که او در میهن خود سالها سابقه رانندگی داشته است او سخن خویش را با نامه و استشهادیه ای توأم می کند تا موقعیتش را در خصوص بیمه، بالا ببرد و فایده بیشتری عایدش گردد آیا خلاف حقیقت گفتن در این خصوص هر چند به صورت توریه جایز است و یاری کردن به چنین شخصی روا می باشد؟
جواب ـ دروغ گفتن به آن نیت جایز نیست هم چنانکه پول به دست آوردن به آن طریق و یاری کردن به چنان کسی جایز نمی باشد و از موارد اعانت بر اثم و گناه محسوب می گردد.
مسئله 231ـ آیا می توان شرکتهای بیمه را در کشورهای غیر اسلامی، فریب داد با علم به این که چنان کاری به آبروی اسلام و مسلمانان لطمه ای نمی زند؟
جواب ـ جایز نیست.
مسئله 232ـ مسلمانی در اثر سهل انگار، نوعی آتش سوزی عمدی به وجود می آورد تا از شرکت بیمه در کشور غیر اسلامی، مبالغی دریافت کند آیا چنین کاری جایز است و آیا او چنان پولی را مالک می شود؟
جواب ـ تلف کردن و هدر دادن مال، جایز نیست و دروغ گفتن و خلاف حقیقت وانمود کردن هم جایز نمی باشد و گرفتن چنان مال و پولی حلال نمی باشد.
مسئله 233ـ آیا در مدارس دولتی در اروپا و یا آمریکا، می توان تقلب کرد؟ در مدارس غیر دولتی چطور؟ اعم از اسلامی و غیر اسلامی؟ جواب ـ به طور کلی، تقلب در هیچ جا و در هیچ موردی، صحیح و جایز نمی باشد.
مسئله 234ـ در برخی اتوبوس ها و دیگر وسایل نقلیه نوشته می شود "استعمال دخانیات ممنوع است" آیا سیگار کشیدن در چنین اماکنی جایز است؟ جواب ـ اگر این امر به منزله شرط ضمنی باشد که سوار شونده به آن وسیله، پذیرفته است و یا چنان چیزی قانون دولتی می باشد که پس از ورود به کشور ملتزم شده است که آنها را رعایت کند لازم است مطابق تهد، عمل کند و مخالفت جایز نیست.
مسئله 235ـ کسی که از یک کشور غیر اسلامی ویزا گرفته و به آنجا سفر کرده است آیا موظف است که قوانین و مقررات آنجا از جمله قوانین و مقررات رانندگی را رعایت کند؟
جواب ـ اگر به آنان هر چند ضمنی، تعهد داده است، باید تا آنجا که با قوانین شریعت اسلامی منافی نباشد وفا کند و مقررات راهنمایی و رانندگی چیزی است که تعهد به آ، لازم می باشد بخصوص که مراعات نکردن آنها معمولا به اشخاص که مال و جانشان محترم است، ضرر و آسیب می رساند.
مسئله 236ـ برخی دولت های غربی برای مهاجران و یا پناهندگان، مساعدتهایی می کنند به شرط آنکه آنان بیکار باشند و در آمدی نداشته باشند آیا جایز است در صورت کار کردن و داشتن در آمد، آن مستمری را بگیرند و آیا مالک چنان پولی می شود؟
جواب ـ آنان می توانند کارکنند و با دستمزدی که می گیرد زندگی کنند اما جایز نیست آن مساعدت و مستمری را با وجود کار کردن، بگیرند مگر آنکه دولت و یا اداره آن را مطلع کرده و آنان بدانند که او کار می کند و مستمری هم می گیرد.
مسئله 237ـ آیا مسلمان می تواند در یک کشور اروپایی و یا آمریکایی از دارایی کفار بدزدد؟ و آیا او می تواند برای به دست آوردن پول از راههایی که نزد خود آنان معمول است، چاره اندیشی کند؟ و بدان وسایل توسل جوید؟
جواب ـ به طور کلی سرقت اموال عمومی و خصوصی جایز نیست؛ و نیز تلف کردن آن هم جایز نیست حتی اگذ چنان عملی به آبروی اسلام و مسلمانان لطمه وارد نسازد ولی نسبت به تعهد ضمنی ای که هنگام گرفتن ویزا از آن دولت داده است خیانت و فریبکاری و بر خلاف امانتداری محسوب گردد،
زیرا عهدشکنی و فریبکاری به هر کس و به هر صورت باشد، حرام است.
مسئله 238ـ ایا مسلمانان می توانند به نیت دستیابی بر مزایا و تسهیلات مادی و معنوی از راههای قانونی پذیرفته شده در نزد کشورهای غیر اسلامی، اطلاعات نادرستی به ادارات دولتی کشورهای مزبور بدهند؟
جواب ـ چنان کاری جایز نیست زیرا دروغ می باشد و آنچه در سؤال فرض شده است از موارد تجویز دروغ به حساب نمی آید.

1 بنگرید : بخش استفتاءات ویژه این فصل.
2 بنگرید : بخش استفتاءات ویژه این فصل.
3 بنگرید : بخش استفتاءات ویژه این فصل.
4 بنگرید : بخش استفتاءات ویژه این فصل.
باب دوم : معاملات ـ فصل 4 ـ کار و گردش سرمایه ← → باب دوم : معاملات ـ فصل 2 ـ جامگان
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français